Rys Historyczny

Opis historii Spółdzielni, opis funkcjonowania, informacje o osiedlu.

Poprzedni
Następny

Zaspa rozpoczęła swoją karierę przedmieścia Gdańska już około XIX wieku.

Wcześniej była jedynie osadą nadmorską, istniejącą sześć wieków wstecz zanim Książę Świętopełk przekazał ją aktem darowizny klasztorowi Cystersów w Oliwie, wprowadzając jednocześnie na karty historii Pomorza.

Na początku XX wieku utworzono tu Port Lotniczy Gdańsk-Wrzeszcz. Po kilku latach funkcjonowania, w związku z demilitaryzacją Wolnego Miasta Gdańsk, rozpoczęto z niego loty pasażerskie. Port lotniczy funkcjonował do lat 70-tych. W związku z rosnącymi wymogami terenowymi (szczególnie potrzebą dłuższego pasa startowego), operacje lotnicze przeniesiono na nowe lotnisko w Rębiechowie, zaś teren lotniska Wrzeszcz przeznaczono na budowę osiedla mieszkaniowego Zaspa. W 1969 roku Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło ogólnopolski konkurs na plan zagospodarowania lotniska pod budownictwo mieszkaniowe. Wpłynęło 12 prac. Nagrodę i prawo do realizacji uzyskała pracownia gdańskiego „Miastoprojektu” pod kierownictwem Romana Horodyńskiego i przy współpracy Rudolfa Buchalika, Stefana Grochowskiego, Teresy Opic, Anieli Wilk, Edmunda Sergota oraz Ryszarda Musiała.

Projekt był interesujący i oryginalny. Wykonany został w zgodzie z obowiązującymi normatywami i przeróżnymi uwarunkowaniami, ale też z ambicją i wyobraźnią. Zamiarem architektów było odejście od tzw. budownictwa koszarowego, stworzenie zespołów mieszkaniowych posiadający własny, indywidualny charakter, różniący się od innych.

Założenia urbanistyczne stanowiły odstępstwo od zasady ustawienia budynków blisko siebie, większe przestrzenie niezabudowane, rozległe tereny zielone pod oknami. Dla uniknięcia monotonii wielkich „szaf” planowano ustawienie budynków w linii falistej, łamanej czy tzw. kształtu „plastra miodu” oraz różnicowanie ich wysokości od pięciu do jedenastu kondygnacji.

Opis projektu konkursowego Zaspy czyta się dzisiaj jak fantastyczną powieść o mieście marzeń. Przewidziano w nim: stadion, boiska sportowe, kryte pływalnie, teatr, kino, domy towarowe, liczne kawiarnie i hotele, a także obiekty wyższych uczelni i instytutów naukowych.

24 lipca 1973 roku odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod nową dzielnicę. Generalnym wykonawcą robót w zakresie budownictwa mieszkalnego i towarzyszącego było Gdańskie Przedsiębiorstwo Budowlane. 30 marca 1974 roku nastąpił ostatni odlot samolotu.

Pierwsze klucze zostały wręczone lokatorom 26 lipca 1974 roku. Początek spółdzielczemu budownictwu na Zaspie dał blok przy ul. Pilotów 20.

Ta wielka dzielnica mimo, że już w 1977 roku zamieszkiwało w niej kilkanaście tysięcy ludzi, miała w tym czasie tylko dwie ulice! Były to: Pilotów i Startowa. Wobec potrzeby ustalenia nazw dla kolejnych ulic, Zarząd Lokatorsko-Własnościowej Spółdzielni Mieszkaniowej „Zaspa” oraz redakcja „Wieczoru Wybrzeża” ogłosili konkurs. Zgłoszono ponad 300 propozycji. Nowe nazwy wybrane przez komisję konkursu, zatwierdzone zostały na sesji Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku oraz nadane nowym ulicom Zaspy. Ulice noszą nazwy związane z lotnictwem, a zwłaszcza z pięknymi tradycjami i dużymi osiągnięciami polskiego lotnictwa. Osiedle to powstało przecież na terenie, które przez około 60lat było lotniskiem. Skoro wiec dawniej nad terenem tym krążyły samoloty, niech o tych tradycjach lotniczych Zaspy mówią obecnie nazwy, związane z osiągnięciami polskiego lotnictwa.:

  • ul. Jerzego Bajana upamiętnia pułkownika i pilota Wojska Polskiego (1901-1967),
  • ul. Dywizjonu 303 upamiętnia polski dywizjon lotniczy walczący w Anglii podczas II Wojny Światowej,
  • ul. Jana Nagórskiego upamiętnia inżyniera, pierwszego na świecie lotnika polarnego i pierwszego wykonawcę akrobacji lotniczych na wodnosamolocie, do historii przeszedł jako pierwszy człowiek, który przeleciał samolotem nad Arktyką (1888-1976),
  • ul. Stanisława Skarżyńskiego upamiętnia pilota, pułkownika Wojska Polskiego i kawalera Orderu Virtuti Militari, pierwszego Polaka, który przeleciał Atlantyk, ustanawiając przy tym światowy rekord odległości lotu (1899-1942).

Jednym z bardziej znanych mieszkańców Zaspy był Lech Wałęsa (lata 1980-1988, budynek przy ul. Pilotów 17).

12 czerwca 1987 roku na terenie obecnego parku Jana Pawła II mszę świętą – celebrował papież Jan Paweł II. Według różnych szacunków wzięło w niej udział od 600 tysięcy do miliona wiernych, – zgromadzonych także na byłym pasie startowym lotniska, który od 1989 roku nosi nazwę al. Jana Pawła II.

Szesnaście lat później tj. 15 grudnia 1990 roku podjęto uchwałę o podziale macierzystej Spółdzielni „Zaspa” na cztery różne tj. „Młyniec”, „Rozstaje”, „Zaspę” i „Domków na Rozstajach”. 28 maja 1991 roku – Sąd Rejonowy zarejestrował nowopowstałe spółdzielnie. Zatem Spółdzielnia Mieszkaniowa „Młyniec” rozpoczęła samodzielną działalność.

Nasza dzielnica znana jest również z Kolekcji Malarstwa Monumentalnego – murali na elewacjach bloków. Prace malarskie ruszyły w 1977 roku, w ramach 1000-lecia Gdańska, a ich szefem był – artysta Rafał Roskowiński.

Tekst powstał w oparciu między innymi o artykuły prasowe, pochodzące z „Dziennika Bałtyckiego” i Wieczoru Wybrzeża” i opracowań internetowych.

Brakuje informacji? – Zapraszamy do kontaktu

Dziękujemy za poświęcony czas. Jeżeli na stronie nie udało się Tobie znaleźć potrzebnych informacji lub możemy Ci w jakikolwiek sposób pomóc, kliknij poniżej i daj nam znać.

Strefa Mieszkańca

Informacje z życia Spółdzielni, dokumenty oraz Elektroniczne Biuro Obsługi Klienta.

e-BOK

Uzyskaj dostęp do dokumentów przeznaczonych dla członków Spółdzielni, lub sprawdź swoje saldo w Elektronicznym Biurze Obsługi Klienta.

Dom Kultury

Wszystkie aktualne informacje i nadchodzące wydarzenia w temacie życia społeczności Spółdzielni „Młyniec”.